welcome

greetings and welcome to my blog. i have studied kernewek kemmyn with KDL and passed the third grade exam gans bri (with distinction). this story is being written to keep me in practice, with my vocabulary continually expanding and my familiarity with cornish idiom increasing all the time. i hope it gives pleasure to those who can read it - and spot all my mistakes! - and also to those who can't, but are just glad to know that the old mammyeth (mother-tongue) is still alive, and indeed, stretching her glimmering limbs and blinking her golden dragon eyes as she awakens for the start of the new millennium.

Friday, June 23, 2006

an vamm

Ev a wre gonis hwath dhe deg eur, pan dheuth y vamm dh’y stevell. Ev a dreylyas heb sevel rag mires orti. Yth esa hi a’y sav saw unn kamm a-berth y’n stevell, troblys hy enep, ha hi ow mires yn anes orth an leur. Y’n hy dorn deghow yth esa gwedrenn hag ynni lin gell. Synsi an botell yn hy dorn kledh a wre. Hi a wrug igeri hy diwweus mes ny gewsis.

Y keudhas dhe Drevor kewsel kyns. “Pandr’a vynnydh?”

“My... pandr’a wreta?”

“Nyns eus travyth vysi. Y hallav kewsel, mar mynni.”

“Y fynnav... y fynnav. Mes, martesen skwith osta?”

“Nag ov.”

“Da osta, ow mab!” Hi eth dhe’n gweli hag esedha warnedho, ha gorra hy botell war an leur. Yn unn hwerthin ankombrys hi a dhrehevis hy gwedrenn. “My a vynnas eva las byghan kyns mos dhe goska. Ny allav koska treweythyow. Ny wrugavy nevra travydh yn par na kyns. Gokki ov vy... ny garav an stoff!” Hi a gorras an wedrenn war an voes ryb an gweli, meur hy difres hi.

Ena hi a assayas minwherthin orth Trevor, mes euthek o an sywyans, ha hi a dhallethas oela yn le, ow kudha hy enep yn hy diwla. Hi gols hir a goedhas a-dherag dh’y diwla ha Trevor a viras orti meur y amaya ha’y dewskeuth ow kryghylli.

Ny ylli an maw movya dhiworth y gador. Ny ylli leverel saw ger dov po dew nag esa styr vydh dhedha: “Wel... hou... ay...”

Martesen mynnysenn dien a wrug passya kyns hy oela dhe hedhi, ha hi a dreylas hy dewlagas glyb dh’y mab arta. “Drog ov vy,” yn-medh hi, ow hwerthin yn methek. Yth esa own gensi hy mab dhe vos bysmerek gensi.

Yn hwyr, yn termyn eus passyes yth o Trevor bysmerek gans mowesi rag aga bos owth oela yn es, mes kottha o lemmyn, hag ev re dhyskas meur. Yth esa venynes owth oela trewythyow, mes y hylli konvedhes lemmyn benynes ha dus dhe vos dihaval; nyns esa an eyl gwettha po gwella es y gila. Ha kekeffrys, nyns eus passyon drog, yth yw passyon selvenek dhe gerensa ha dhe vywnans y honan.

Ev a worthybis, “My re oelas treweythyow, a-ban y feu kellys ow thas.”

“Dhe wir, dha thas. My a vynnav kewsel genes yn y gever. Ty a wre gesys gans an oberi dhe wul – drog ov vy. Mes yma skila rag henna...”

Hi a viras orth an fos kepar dell ylli gweles der an menweyth, ha Trevor a sywya hy gwel. Mar ny via fos ena, dhe’n mor a wre an dhew ow hwilas. Martesen, neb le yn aga enevow yth esons y orth y weles.

Distowgh an vamm yn-medh “Y hwonn ny vos dha thas marow.” Hi a dreylas arta war-tu ha’y mab. “A wreta krysi henna?”

“Martesen. Ny wonn.”

“Yth esons an hentrevogyon ow klappya yn y gever,” yn-medh hi. “Pandr’a a gews?”

“Ny wonn. My ny’s goslowes – ny gews i genev nammenowgh.”

“Ha’n fleghes dhe skol?”

Hi a welas enep hy mab tewlhe, hag ev ow mos ha bos ankombrys. “Dell waytydh! I a gews agan tas dhe vos marow ha agan mamm dhe vos varyes rag henna.”

“Ha pandr’a grysydh?”

“Martesen ty a woer gwella... martesen.”

Wosa mynnysenn kosel hi a hanasas yn poes, sevel, eth dh’y mab hag amma dhodho, ha mos yn-medh. Trevor a glywas hy movyans dres an chi, dhe’n gegin, dh’y chambour, ha dhe’n stevell omwolghi. Ev a besyas y ober, orth y worfenna wosa nebes mynnysennow. Wor’tiwedh ev a wrug sevel rag ombareusi rag mos dhe goska.

Ena, war an voes ryb y weli yth esa gwedrenn y vamm, leun hwath, ha war an leur an botell. Ev a wrug drehevel an gwedrenn hag ev a’n beu lommenn byghan rag y tastya. Marthys ova gans an sawer ankoth. A’n garas? Martesen. Y hworras remenant an las y’n botell arta ha’y dhegea. Leun o an botell, dell hevell - leun dhe’n topp.

Thursday, June 15, 2006

Trevor

Tewl o yn-mes kyns aga mamm dhe dhehweles tre dhe’n treth. Yth esa gensi pysk hag askloes rag pub den oll. Ankevys o an boes truan a wre y vab pareusi.
‘Ple ma Glenda?’ hi a wovynnas.
Nyns esa termyn rag gorthyp. Klywys veu lev Glenda a-ugh ow tallethes hy hana koynt. ‘Y’n badh?’

Trevor a wrug mos a-ugh ha goslowes orth daras an stevell omwolghi. Yth esa y hwoer ena, dhe wir, meur y varth. Mes fatell ylli hy bos a-ji. Ev re welsa yn pub stevell oll. Ny wrussa hy omgudha kyns. Pleth allsa hi bos? Ev a anellas yn poes, ha dehweles dhe gegin. Yth esa y vamm ow klappya gans an evellesow yn kever aga skol. Martesen re jeryek o hy lev, re digeudh hy maner. Ny welas orta, mes movya hy dewlagas yn tibowens der an stevell pub eur oll.

Trevor a wrug dehweles dh’y le orth an voes ryb y vamm. Hi a’n ri minhwarth byw, hag yn-medh hi: “Meur ras a’th weres ow glanhe an gegin. My a vynna y wul ow honan an gorthugher ma.”
Keudhesik o hi, dell hevel. Martesen drog o gensi, yn wir.
Ev a worthybis “Es o,” ha minhwerthin. Truedh orti a omglywas ev. Ev a dhallethas dybri y bysk hag askloes.

Distowgh, hy vamm a wrug sevel ha mos yn-mes an gegin. Klywys o hi ow yskynna an gradhow dhe’n stevell omwolghi, hag ena hy lev dov ha nerth ow kewsel gans Glenda.

Gorfennys o an kinyow hag gyllys an evellesow yn-mes an gegin pan dhehwelas hi gans an vowes, glan ha hwath nebes glyb, hy eneb byw lowr, dell esa yn fenowgh ha hy mamm gensi ha hi ow kewlsel gensi. Da o gensi bysk hag askloes, hag hi a hwerthinas orth aga gweles war hy flat. Yth esa kevrenn nerth ynter an dhiw, Glenda ha hy mamm, dres eghenn a-ban goll aga thas. Lemmyn, dell venowgh, Trevor a omglywas anattes a’y esedh yn keth stevell gansa. Gwettha o pan gewsis hy mamm dhodho arta, ow govynn orto fatell re bia y dhydh. Nyns o hy govynnadow saw dre gortesi, dell hevel. Ev a worthybis yn kortes y honan ha diank skonna galla. Yth esa an evellesow ow mires orth an bellwolok hag ev ow pasya an esedhva war an fordh dh’y jambour.

Ev a wrug kavoes y sagh ha igeri y lyver istori. Yth esa apposyans ow tos. Kyns veu kellys y das, res porres dho dho re bia seweni gans bri yn y apposyansow. Konnyk o, dell wodhya, hag yth esa gorvynn ganso. Hwath ev a assayas perthi kov prag, kemmeres arta an keth spyrys galloesek a wre orth y rakherdhya ena.

Y bywnans dien a wrug a dhe-ragdho. Yn fenowgh y das re lavarsa dhodho, mar po rych nebden, da yw y vywnans, lowen hag es. Mar po boghosek nebden, drog via y vywnans, truan ha kales. Mar vynna rych nebden, res o oberi.

Ny via y deylu rych ha’y das ow pyskessa, kyn ny via poran boghosek, mes Trevor re arwodhvia pub eur oll an dihevelepter y vywedh ha bywedhow onan y gowedha po dew. Yth esa jynn-amontya dhe’n teylu, dhe wir, koth kyn ve, ha’y savla yn y jambour ev, mes dhe deyluyow erell, yth esa jynn-amontya barlennys dhe pub flogh oll, ha i-pod po dew ynwedh. Trevor ny vynn gortos boghosek y vywnans dien. Rag henna, oberi a wre ha goethes o dh’y sewenyans bryntin.

Mes lemmyn, martesen y fia an teylu boghosek yn hwir, kyn ve y vamm orth y ri pup-prys an keth myns a arghans dell gyns, ha kyn ny wrello nevra leverel dhodho yn kever arghans, ev a woer nag yllons i rych lemmyn. Troblys ova.

Nyns esa saw nebes blydhen alemma kyns y dhe vos den via, gorfennys y skol, ervirys y resegva. Mar po ev sewen yn y apposyansow dhe skol y’n vlydhen a dheu, da via y soedh ha rych via ev. Ma po y merkow isel, res via dhodho bos pyskador kepar hag y das, hag ev ny vynn mann bos pyskador. Martesen yth esons treweythyow nebes pyskadoryon rych, mes David a vynn bos moy rych as henna. Rag kerens y das, ober a wrussa hwath.

Ev a dhallethas redya y lyther istorek, ha skrifa notennow prederus war an jynn-amontya.

Wednesday, June 07, 2006

Glenda

‘Res yw dhis omwolghi lemmyn, kyns mamm dhe dhos dre. Ena pur lan vydhydh rygdhi.” Res porres o gortos glan, dell brederas, rag gwitha y deylu yn tiogel dhiworth an benynes kuv a vynnens y weres. Res porres o na wodhyens yn kever tebel studh aga mamm. Res o dhodho gweres y hwoer lemmyn, hag y vamm owth omdhoen in fordh mar goynt...

‘Pur dha,’ yn-medh hi.

‘My a wra pareusi dha bhadh. Res yw dhis mos dhe stevell omwolghi, yn skav. Y fydh mamm tre yn skon.’

Ev a’s gasa ha mos dhe bareusi an badh ow koslowes rag klywes hy movyansow ha hi ow sevel yn lent. Ny re wrussa hi drehedhi pan veu parys an badh.

An vowes a wrug mos ganso dhe’n stevell omwolghi hag y hwrug hi y gummyas hy gorra yn stevell. An maw a dreylas a-dhesempis hag eth yn-mes. Res o dh’y hwoer omweres hebdho alemma – ny vynna mires orth hy horf noeth. Yn usadow, y kara hi hy badh, ha nyns esa kaletter dhe wul hy omwolghi yn ta lowr. Treweythyow hi a wre ow kana, hweg hy lev mes ankoth an kanow, gans aga heryow na yllys denvyth aga honvedhes. Martesen nyns esa styryow vydh dhedha.

Ena ev a’s gasas rag gorfenna y oberi y’n gegin.

Yth esa an new gwag wosa berr dermyn, meur y varth, hag ev a’n lenwis arta, ow klanhe spas war an moes hag ev orth y wul. Gwag o an new arta yn skon, ha pes da o an maw. Esya o ages ev dhe grysi. Lenwel an new arta a wrug parys rag an termyn nessa. Lemmyn, ogas glan o unn tu an voes. Ev a settyas an platyow glan warnedhi, parys rag an kinyow.

Ankevys re bia Glenda, hag ena, ev a woslowes rag hy hlywes, ow kana po ow movya y’n dowr. Kosel o an chi dien. Ev a wra mos a-bann an gradhow dhe daras an stevell omwolghi.

‘Glenda! Osta ena!’

Nyns esa gorthyp.

‘GLENDA!’

Taw.

Ev a gweskis an daras, ow karma, ‘GLENDA! GLENDA?

Taw hwath. Igeri an daras berr bellder a wrug, ha mires a-berth y’n stevell. Gwag o hi. Leun o an badh a dhowr ha glan ova hwath. Nyns esa dillas an vowes ena, nag an vowes hy honan. Degea an daras a wrug ev ha mos dh’y chambour. Gwag o. Gwag kekeffrys o an stevell bellwolok. Troblys ova lemmyn, hag ev a dhallethas hwilas der an chi. Byghan o an chi ma. Nyns esa lies le may hyllys omgudha denvydh. Ev a’n jevo own hag ev ow mires orth pub fenester oll, mes degys y fons. A hallsa hi mos yn-mes, hag ev y’n gegin? Martesen. Mes yn usadow, hag hi ow movyans der an chi, hi a wre gul meur a dros. Ha degys o an unn daras a hyllis hy devnytha rag mos yn-mes. Nammenowgh hi a wre degea darasow war hy lergh.

Ev eth y’n mes ha mires a-hys an stret. Ny veu an vowes ena. Ev a boenyas troha’g an mor, bys y’n welas ev an treth heb kelli gwel a’n ji. Nyns esa hi ena. Ny vedhas spena meur a dermyn yn-mes. Martesen hi a wre mos tre seulabrys. Ev a dhehweles tre ha mos a-ji.

Troblys dhe wir ova. Rag kudha y own dhiworth y honan, rag res o y gudha dhiworth an fleghes erell, ev a dhehwelas dhe’n gegin rag pesya hy lanhe. Ogas ha glan o hi kyns igerys veu an daras hag an dhew vowes a wrug mos a-ji. Bara ha amanenn a wrussons i prena, ha bakkon hag avalow. Yth esa lowr arghans gesys rag prena leth ynwedh. Pes da o an maw.

Ha pes da o an mowesi ow mires orth an gegin. ‘Pur dha osta, a Trevor,’ yn-medhons i. ‘Ni a wra golghi and leur ragos, an amariow kekeffrys.’

‘A wrussowgh kavoes Mamm?’

‘Na wrussyn.’

‘Po Glenda?’

‘Glenda?!’

‘Hi a wrug diank dhiworthiv ha my owth oberi y’n gegin.’

‘Diank?’

‘A wrussowgh hwi hy miras y’n stret?’

‘Na wrussyn.’

‘Wel, hi a dhehweles skon, dell waytya. Pub den oll a’s aswonn.’ Hag ev a dhallethas pareusi kinyel byghan rag an teylu.