welcome

greetings and welcome to my blog. i have studied kernewek kemmyn with KDL and passed the third grade exam gans bri (with distinction). this story is being written to keep me in practice, with my vocabulary continually expanding and my familiarity with cornish idiom increasing all the time. i hope it gives pleasure to those who can read it - and spot all my mistakes! - and also to those who can't, but are just glad to know that the old mammyeth (mother-tongue) is still alive, and indeed, stretching her glimmering limbs and blinking her golden dragon eyes as she awakens for the start of the new millennium.

Wednesday, November 14, 2007

ple'ma glenda?

yn tiogel o glenda, mes fatell a wrug hi mos dhiworth an esedhva dhe’n stevell omwolghi heb y’s gweles? nyns esa fordh vydh, dell heveli. ev a brederas yn town berrdermyn hag ena ev a porthas kov a’y vos yn mes an skotchfordh unnweyth rag gorra ena an lytherow, neb esa war an leur a-dherag dhe dharas an chi, gesys gans an lythervas.

meur o y varth! ny hallsa ev bos yn-mes an skotchfordh saw nebes polsyow. yth esa dew lyther. ev re wrussa redya aga trigvaow, hag gweles aga bos reknow. ev re wrussa aga gorra yn aga le y’n gegin, gans an reknow erell war daras an yeynell, synsys gans tennveynow yeynell. ena dehweles dhe’n skotchfordh a wrussa, ow korra an darvos yn-mes y vrys. dell heveli, mos a-ugh re wrussa glenda hag ev y’n gegin!

troblys ova. yn usadow, ny wra y hwoer prattys. res o hy gwitha yn prederus, rag ha hi varyas, gwandra treweythyow a wren, mes ny wre hi assaya dhe omgutha rag y wul. lemmyn, dell heveli, diank dhiworth y with dres entent a wre. rag henna, pur droblys ova. yn tiogel o hi lemmyn, ha nyns o travydh kamm, mes res vydh dhodho hy gwitha gwell.

trevor a besyas glanhe an chi, meur y ras bos hy hwoer a-ugh, rag nyns esa fordh vydh hi dhe alloes diank. hag ev a glanhas an esedhva yn skav, mires yn fenowgh dres daras an esedhva orth an skotchfordh a wre. ytho ny allsa glenda tremena an fordh na heb y’s gweles. heb tremena an fordh na, ny allsa gasa an chi.

hwath o hi ow kana y’n badh hag ev dhe worfenna y ober y’n esedhva. y hyllir mires orth an skotchfordh dhiworth an gegin. ena eth ev ha dalleth omwolghi an loer. ughel o tros an dowr ow leunhe an kelorn. ny attendyas trevor bos worfennys tros a dhowr ow leunhe an badh a-ugh, ha ganso, kana y hwoer. yn skav a oberas ev, ha pes da ova dhe glywes ev dhe besya mos ha bos gwell ow kul ober an chi.

hag ev a glywas henn, y tallethas y fantasi usadow. herwydh y dybyans, pes da ganso o y das; dhiworth y das o an lawa neb ev dhe ri dh’y honan. yn town o y geskows gans y das, dell heveli, hag ev owth oberi ogas ha heb klywes, ken ve ankevys yn tien a dhesempis, ha wosa worfenna y lanhe, y hwrug pareusi dh’y honan pott te, ha skwith wortiwedh, meur o y ras orth y eva.

ev a wrug a’y esedh dhe’n moes kyns ev dhe perthi kov a lenda. ny glywas ev hy lev. mes sur ova nag allsa hi diank dres an skotchfordh heb y’s gweles. re skwith ova dhe sevel a dhesempis, ha lemmyn, yth esa an gevellesow ow tehweles tre a-brys.

‘eus te lowr ragon?’ a wovynnas gras ow mos a-berth y’n gegin, hag hy hwoer ow pesya a-hys y’n skotchfordh war hy lergh. heb gortos rag y worthyp, y talghennas an pott te ha mires orth an te esa hwath ynno. ‘lowr, dhe wir!’ y harmas hi dh’y hwoer, esa seulabrys owth yskynna orth an gradhow.

‘pleth a sara?’ trevor a wovynnas.

‘res yw dhedhi pisa.’

sevel a wrug trevor ha mos dhe’n daras. ‘yma glenda y’n badh, a sara! gwra aspia orti, mar pleg, rag gweles pyth hi dhe wul.’

mes yth esa an vowes vyghan a-ugh seulabrys, owth igeri daras an stevell omwolghi, ha garmas a wrug hi hy gorthyp: ‘nag eus! gwag yw an stevell omwolghi!’

Thursday, April 26, 2007

dy sadorn kales

kales o pub dy sadorn, ha’n gevellesow ow kwari gans aga herens, ha’ga mamm war an treth dell usadow. res o dhe drevor gortos a-ji ow kwitha y hwoer varyes. kales lowr o dy sadorn vydh, ha glenda ow pos kosel a-dherag an bellwolok, mes lemmyn, ha hi owth ethenna a-dhesempis yn fenowgh y’n fordh gevrinek na. y lavarsa an gevellesow aga bos lowen dh’y gwitha dres an myttinweyth, may halla ev mos dhe wariva an skol rag mires orth an beldroes gans y gowetha, mes nyns ova lowen dhe asa an viresow byghan na y’n chi aga honan dhe witha glenda. ytho, hogen hag i ow kortos a-ji, gortos a-ji ynwedh a wrug ev.

ny vern ny vos dhodho an termyn rag spena gans y gowetha. nyns esa kowetha vydh dhodho. ha glenda y hwoer, ankoth hy maner ha fol hi, re ankombra bykken y fia dhe dhri y gowetha tre. a-ban koll y das, ha’y vamm ow os ha bos ogas ha mar drog avel lenda, gweth o. ny vynna kowethas vydh. ny vern y hwrussa kellys an dew gowethas y fiens dhodho. yth esa dhodho lemmyn neppyth gwell.

y fia dhodho eghenn a fantasi yn kever y das hag ynno keskowsow ganso. treweythyow, pur wir heveli an keskowsow na. y hweli y enep gans dewlagas y brys mar gler avel y dhorn ev, ha klywes y lev fyrv ha krev orth y gusulya dhe vos kolonnek ha brav kepar ha den. a-barth y das y hwrug studhya, tynn y entent, ow mynnes seweni yn skol.

pur dhe les o dhodho lavar y vamm yn kever y das. yth esa hi orth y glywes! sur o hi y vos yn fyw! ev a dhalleth dhe brederi bos y fantasi gwir, hag ogas hag y grysi.
mes res o dhodho gul ober an chi, ha kales o dhodho. yth esons an gevellesow ow kul nebes tra rag glenda nag ylli ev, hag i a wrug y weres dhe bareusi an diner wosa skol pub dydh, ha golghi an lestri. i glanhens aga chambour, ha gorra aga dillas y’n jynn golghi. mes yth esa hwath lies ober dhe drevor dhe wul!

dy sadorn a-wos keskows gans y vamm y’n gegin, hag ev ow tri an skubell-sugna a-berth y’n esedhva, troblys ova hag ev ow kweles nag esa glenda ena ow mires orth an bellwolok dell usadow. ev re wrussa hy gwelas orth entra an stevell na hag ev ow talleth dhe lanhe an skotchforth. an gevellesow re wrussons hy dri ena kyns mos yn-mes rag metya orth aga howetha.

ny hwrussa ev gasa an skotchfordh vydh dres an termyn a-ban hy gorra ena. sur ova na wrussa ev y asa. ny hyllir denvydh gasa an esedhva heb tremena dres an skotchfordh na – saw dres an fenester!

a-dhesempis ev a boenyas dhe’n fenester, mes klos o. war an esedh isel esa a-dherygdhi yth esa nebes lyvrow-dermyn, ha nyns esons i ankresys vydh. ny hyllir tremena dres an fenester heb aga ankresya. trevor a wrug ladha an bellwolok ha goslowes. yn stevell omwolghi a-ugh, ev a glywas tros a dhowr ow tinewi y’n badh ha ganso lev glenda ow kana yn hy maner ankoth.

Saturday, March 31, 2007

y'n gegin

slynkya yn-mes a’ga hadoryow an gevellesow a wrons, mes sygera ow kasa an gegin, ha hedhi orth an daras. trevor re wrussa mos a-berth y’n stevell ow kewsel hwath. “mar kwrylli krysi henna, prag y hwreta mos pub dydh oll dhe’n treth, ha mires orth an mor? ty a wayt y dhehweles tre, na wres?”

“res yw dhis leverel dhyn an gwirioneth,” yn-medh gras. “dha deylu on ni. agan mamm os ta.”

“wel, ny vynnav ri dhis gwaytya falslych...” a dhallethas hi. “martesan venyn pur gokki ov vy, mes y hwonn dhe wir yn fyw yw agas tas. brys ow horf a woer bos ewn lavar gwythyades kres, mes brys ow enev...” hi a hedhas berrdermyn owth anella yn town. ena hi a besyas, “my a’n klywes... treweythyow... hwath... my a’n klywes...”

yth esa an mowesi ow tos arta y’n gegin, ha’ga mamm ow mires orth an voes, heb drehevel hy fenn. yth esa taw, saw tros bellwolok glenda dres an fos. trevor a wovynn, “pandr’a a wra ev leverel?” gwynn o y enep, ha ownek.

“ogh, ny lever travydh, po ny allav klywes y eryow...”

“a wreta y weles?” a wovynnas sara.

hy mamm a viras orth an fos, gwag hy enep, kepar ha enep glenda ha hi dhe ves yn hy bys arall. ena hy a leveris, “my a wel y enep... yn fenowgh... y dewlagas ow mires orthiv. mes na wrav... my ny’n wel... my a’n aswonn gans skiansow erell... ev a wra ow gelwel, heb lev, heb tros vyth mann, ha ny allav sevel orth y elwel. ny allav omlettya krysi y vos ev, yn fyw... res yw dhymm mos dhe’n treth rag goslowes ha mires ragdho... yma edhomm dhodho ahanav.”

“ple ma ev?” a wovynnas gras.

“ny wonn mann... ny hyllir y vos le vydh. ny hyllir y vos war an mor hwath. mes ny grysav y vos war dir. tro-ha’n gorwel my a vires pub eur oll. y hwonn ev dhe vos ena... mes, i a’gan hwilas war bub ynys...”

wosa berrdermyn gras a leveris, “martesan beudhys yw, ha ty ow klywes y darosvann.”

“yn fyw yw dha das, sur ov vy!” a garmas hy mamm, serrys hy lev distowgh, ha’n vowes vyghan a dreylyas dhe’n fos ha dalleth dhe oela. Dres nebes mynysennow yth esa trosyow hy oela ow leunhe an stevell, kepar dell wre an stevell hy honan oela gans galar pur dhown hag i a biwas oll an galar na.

ena an vamm a leveris, “drog yw genev, gras, hwegenn. deus omma.” an vowes eth hag esedha yn kador glenda, ha poesa war hy mamm, kepar ha glenda, bregh hy mamm a-dro dh’y diwskoedh.

Monday, February 26, 2007

an weythores-kemmynieth

ena, hi a dreylas enep brav ha parys troha’y dhiw vyrgh, hag yn-medh hi, ‘pur dha...’ ow minhwerthin yn byghan. ‘neptra yn kever agas dyskadores, ha an skol a wrewgh hwi leverel. dewgh yn rag.’

‘nyns yw myns bras dhe leverel’ yn-medh sara. ‘hedhyw agan dyskadores a’gan gelwis wosa dyskans awos nebden a wre derivas orti bos neppyth kamm dhe agan teylu.’

‘ny leveris hi piw,’ yn-medh gras.

‘hi a’gan govynnas dhe metya orth neb benyn rag klappya gensi,’ yn-medh sara.

‘heb mar, an weythores-kemmynieth o hi.’

‘ogh, hwi a wrussowgh metya orti, an venyn ma?’ yn-medh aga mamm.

‘gwrussons,’ yn-medh gras, ha’y hwoer a besyas, ‘ni a dherivas orti bos puptra da lowr, ha bos ty yn point da, ken vi ty pur dryst wosa bos kellys agan tas. ni a leveris bos glenda yn point da, ha hy ow mos dh’y skol pub dyth, ha bos trevor ow kul yn ta yn y skol ev, ha bos gras ha my orth oberi yn ta yn agan skol.’

‘hi a vynnas dannvon nebden omma, dhe agan chi, rag bos surhys, mes ni a’s wrug hedhi. ni a wrussons hy leverel bos ty serrys mar po denvyth ow tos rag dha wovynn. kales lowr dhis yw dha bywnans heb agan tas, heb soedhogoleth orth dha annia,’ a worfennas gras.

‘ena hy agan gasas mos dhe wari,’ yn-medh sara.

‘nyns esa myns bras a dermyn gesys rag gwari!’ a grodhwolas gras.

‘wel, nyns esa re sad,’ yn-medh aga mamm. ‘glan yw an chi, meur ras dhywgh ha dhe hwi breder.’

‘unn dra a’m annias, a vamm,’ yn-medh sara wosa berrdermyn. ‘an venyn a wre leverel lieskweyth bos agan tas marow. mes yn fyw yw ev, nag yw? ny wrug denvyth orth kavoes y gorf po korf jori, po aga hok. ty a wra krysi ev dhe vos yn fyw, na wredh?’

an vamm a viras orth hy myrgh, hag anella yn town. ena, golok goynt wrug dos dh’y enep, ha hi a omdhigamma. yn lev byghan ha fayntys hi a dhallethas, ‘nyns esa fordh vyth dhe wodhvos mar pons i yn fyw po marow. ny wrug denvydh gweles an kok yn kaletter, ha nyns esa travydh kevys war dreth vydh a-hys an morrep. mes mar nag yns i marow, gyllys glan dhe ves yns i. martesen ny vynn agas das gortos genen lemmyn. martesen ev a wrug kavoes tre arall neb le pell dhiworthyn. martesen ev a wra dehweles tre yn skon, po martesen ny hwren ni nevra y weles arta. ha, heb mar, martesen marow yw...’

‘mes homm yw lever an withyades kres ha hi a wre kewsel genen wosa y kok ny dhrehedhis an nos na.,’ yn-medh trevor, distowgh, a’y sav dhe’n daras. ev re beu ow studhya yn tien yn y chambour, ha mynnas gwedrenn a dhowr. ev re hedhas rag goslowes ow klywes y vamm ow kewsel yn an lev koynt na. ny ylli omlettya goderri. ‘ty ny wra krysi honna.’

‘pyth arall yw dhe grysi?’ hi a’n wovynnas ow treylya yn skaff war’tu ev. ‘henn yw skians kemmyn.’

‘yw,’ ev a gorthybis. ‘mes ty ny’n krysi!’

hi o dyegrys, rudhys hy enep. hi a assayas dhe leverel ‘heb mar, my a’n krysi dhe wir,’ mes ogas ha moga war an verbow. yn despyt dh’y pasa, hi a viras orth trevor yn tien berrdermyn, nebes serrys dell heveli, hag ena hi a dreylyas arta troha’y dhiw virgh. ‘gwra mos ha gul agas ober chi, lemmyn, a hwegennow.’